Avrupa Birliği (AB) göçmenlerin üçüncü ülkelere gönderilmesini, bu yolla daha fazla kişinin daha hızlı sınır dışı edilmesini değerlendiriyor.
AB'nin yürütme organı Avrupa Komisyonu'nda ele alınan sistem, göçmenlerin "herhangi bir bağları bulunmayan" üçüncü ülkelere sınır dışı edilmelerine izin verecek. Mevcut yasalar, kişilerin gönderileceği ülkede geçmişte yaşamış olmasını veya ailesinin burada bulunmasını şart koşuyor.
Yeni uygulamada kişinin AB yolunda bir ülkeyi "güvenle transit geçmesi" yeterli bağ kabul edilecek. Ayrıca göçmenler, transit geçiş için bile bulunmadıkları üçüncü ülkelere, söz konusu ülke ve AB arasında bir anlaşma varsa da gönderilebilecek.
Plana göre kişilerin yapacağı itirazlar zorla nakillerini engellemeyecek. Ebeveynsiz seyahat eden çocuklar ise kapsam dışı tutuldu. Düzenlemenin hayata geçmesi için 27 AB üyesi ülkenin ve Avrupa Parlamentosu'nun onayı gerekiyor.
Daha önce İngiltere ve İtalya, göçmenleri Afrika ile Balkanlardaki üçüncü ülkelerde kurulan göçmen merkezlerine nakletmeyi denemişti.
Türkiye de listede
Geçen ay Avrupa Komisyonu; Bangladeş, Kolombiya, Mısır, Hindistan, Kosova, Fas ve Tunus'u "güvenli ülke" olarak sınıflandırmıştı. Yapılan değişiklikle, bu ülkelerden gelen kişilere sığınma hakkı verilme ihtimali oldukça düşük görülüyor.
Türkiye gibi AB üyeliğine aday ülkeler de "güvenli" kabul ediliyor. Bu ülkelerden yapılan sığınma başvurularında inceleme süresi altı aydan üç aya düşürülüyor. Türkiye bir dönem Avrupa'ya geçişlerde en yoğun rotaydı.
Kıbrıs Cumhuriyeti en çok sığınma başvurusu yapılan AB ülkeleri arasındaFotoğraf: Tobias Steinmaurer/IMAGO
Geçen yıl AB'ye yaklaşık bir milyon kişi sığınma başvurusu yaptı; bunlardan 440 bini koruma hakkı elde etti. Hakkında sınır dışı kararı verilenlerin ise gerçekte yüzde 20'den azının geldikleri ülkelere geri gönderilebildiği değerlendiriliyor.
İnsan hakları örgütleri tepkili
Avrupa Komisyonu'nun planı insan hakları örgütleri ve sol partilerin tepkisini çekiyor. Göçmen haklarını savunan PICUM adlı organizasyondan Silvia Carta, planın "aileleri böleceği, insanların bir yargılama olmaksızın hiç tanımadıkları yerlere sınır dışı edileceği" eleştirisinde bulundu.
"AB sorumluluklarını başka ülkelere devretmeye para harcayacağına kendi iltica sistemine yatırım yapmalı" diyen Uluslararası Af Örgütü temsilcisi Olivia Sundberg Diez ise göçmenlerin zorla gönderilecekleri üçüncü ülkelerde "keyfi gözaltılar gibi ciddi risklerle" karşı karşıya kalabileceğini kaydetti.
Avrupa Parlamentosu'nun Sol Grup milletvekili Estrella Galan da öneriyi "iltica hakkına vurulan ölümcül bir darbe" olarak nitelendirdi. Galan düzenleme ile mültecilerin, "daha önce hiç bulunmadıkları ve hiçbir koruma garantisi olmayan ülkelere zorla sınır dışı edilebileceğini" belirtti.