Başta cep telefonu olmak üzere teknolojik cihazları şarj etmenin birçok yolu vardır. USB PD (USB Power Delivery) ise çoğunuzun duyduğu veya herkesin duymaya başlayacağı en popüler şarj teknolojisi.
Cihazlarımızda kullandığımız hızlı şarj bir nimet gibi. Eskiden olduğu gibi uzun süreler oturup şarjın dolmasını beklemiyoruz, dakikalar yetiyor. Ancak günümüzde çok sayıda hızlı şarj standardı mevcut ve bu da akıllı telefonun, dizüstü bilgisayar ve hatta harici monitörler için doğru şarj cihazını seçmeyi zorlaştırıyor. Ayrıca geçmişte satın aldığımız her ürünün kutusundan bir adaptör çıkardı, artık birçok marka adaptör dahil etmiyor.
USB Power Delivery uluslararası düzeyde yaygın olan bir standart. Mağaza raflarındaki birçok Android telefon daha hızlı şarj etmek için bu teknolojiyi kullanmakta. Ayrıca Apple da son yıllarda daha fazla cihazında hızlı şarj ve USB PD desteği kullanmaya başladı. İşte bu teknoloji ve destekli cihazlar hakkında bilmeniz gereken her şey.
Önce bağlantı standardından başlayalım. Type-C (Tip-C) olarak da bilinen USB-C, Apple, Intel, Dell ve Belkin gibi önde gelen isimler de dahil olmak üzere tüketici elektroniği sektöründeki endüstri liderlerinden oluşan USB-IF koalisyonu (USB Implementers’ Forum) tarafından geliştirilen bir bağlantı standardı. Dünyanın en tanınmış üreticilerinin birçoğu tarafından desteklenen bu yeni teknoloji, USB-A, USB-B ve USB Mini-B dahil olmak üzere önceki USB türlerinin yerini alarak evrensel bir standart haline geliyor.
Cihazlar öncekilerden daha küçük olan USB-C bağlantı noktasını benimsedikçe, üretilen ürünler daha ince ve hafif şekilde üretilebilecek. USB-C bağlantı noktasının kompakt yapısı yalnızca çevre birimlerinin daha kolay ve rahat bir şekilde bağlanmasını sağlamakla kalmıyor, aynı zamanda daha küçük ve daha verimli cihaz tasarımlarına da katkıda bulunuyor.
USB-C ile birlikte USB PD teknolojisi daha da yaygınlaşmaya başladı. Bildiğiniz üzere Apple da iPhone 15 ile birlikte USB-C’ye geçiş yapmıştı, sonrasında piyasaya sürülen iPhone serileri de aynı yolu izledi.
USB-C arayüzü dizüstü bilgisayarlar, tabletler, akıllı telefonlar, oyun konsolları, kulaklıklar ve mobil hoparlörler de dahil olmak üzere çok çeşitli cihazlara entegre ediliyor. Ters çevrilebilir yapısı, USB-C bağlantı noktasının her iki yönde de hızlıca takılmasını sağlıyor.
USB-C, 40 Gbps’ye kadar veri hızı (USB 4) ve 8K video çözünürlük desteği sunmakta. Yani birçok cihazda kullanmak mümkün, USB PD desteği de hızlı şarjla her şeyi mükemmelleştiriyor.
USB Güç Dağıtımı (USB Power Delivery), tüm USB cihazlarının potansiyel olarak kullanabileceği evrensel hızlı şarj standardı. İlk olarak 2012 yılında piyasaya sürüldü. Akıllı telefonlar, dizüstü bilgisayarlar, tabletler, monitörler, dock istasyonları ve daha birçok cihazın ekstra bir donanım gerektirmeksizin tek bir USB kablosu üzerinden şarj edilmesine imkan tanıyor.
USB-PD, evrensel kablolu USB bağlantı noktası haline gelen USB-C konnektörünü kullanmakta. Bağlı cihazın güç ihtiyacını otomatik olarak algılayabiliyor ve çift yönlü gücü desteklerken uygun seviyeyi ayarlayabiliyor. Muhtemelen USB-PD’nin ne olduğunu bilmeden birçok destekli cihaz kullanmışsınızdır. Birçok üretici hızlı şarj teknolojilerine farklı isimler verdiğinden dolayı bu ismi pek duymamış da olabilirsiniz.
USB PD aslında USB-C portunun tanıtıldığı 2012 yılından beri kullanılmakta. Bundan önce tek evrensel seçenek, önemli ölçüde daha yavaş olan USB Battery Charging (USB Pil Şarjı) standardıydı.
USB-C bağlantı noktası gelişmiş olduğu kadar oldukça karmaşıktır ve birkaç farklı şarj seviyesini destekleyebilir. Dahası, üreticilerin ekstra özellikler dahil etmesiyle biraz daha karmaşık hale gelebiliyor.
Başlangıç olarak, tüm USB bağlantı noktaları sadece 5V ve 500mA’ya kadar çok temel bir şarj seviyesini desteklemekte. Daha modern bağlantı noktaları ise 5V ve 900mA akımı destekliyor. Eski nesil kablolar ve cihazlar oldukça yavaştı. USB-C portları, 15W’a kadar güç için 5V 1,5A ve 3A arasında yapılandırılabiliyor. Bu değerler diğer hızlı şarj standartlarına kıyasla biraz daha hızlı ancak yine de oldukça yavaş.
USB PD’ye gelince, çok daha güçlü ve dizüstü bilgisayarlar gibi büyük cihazları bile şarj etmek için 240W’a kadar güç desteği sunuyor. Ayrıca aygıtlar ve şarj cihazları USB kablosu üzerinden birbirleriyle iletişim kurarak en uygun şarj gücü seviyesini onayladıkları için daha güvenli.
Özetle, 0,5W ila 240W arasında değişen güç çıkışları için 5V, 9V, 15V, 20V ve ötesindeki voltaj adımları desteklenmekte. Daha yeni USB Power Delivery Programmable Power Supply (USB PD PPS) standardı ise ayrıyeten yapılandırılabilir voltajları destekleyerek daha optimum şarj sağlıyor. İki cihaz uygun bir güç kuralı iletemezse, USB Güç Dağıtımı varsayılan olarak USB-C 1.5A gibi ilgili USB protokolü tarafından desteklenen bir sonraki güç seçeneğine geçecektir.
Bu teknolojiyi biraz fazla övdük lakin her övgüyü hak ediyor. Qualcomm Quick Charge, Huawei SuperCharge ve Oppo VOOC gibi rakipler de var. Peki PD’nin ne gibi avantajları var?
Tescilli Engelleri Kaldırıyor ve İsrafı Azaltıyor
Diğer farklı şarj standartlarıyla ilgili sorun, bunların tescilli olmaları. Üreticiler teknolojilerini kendi ürünleri için özel olarak geliştirmekte, başka hiçbir cihazda kullanamıyoruz. Örneğin, bir Qualcomm Quick Charge (QC) şarj cihazı özel olarak tasarlanan bir telefonla çok iyi çalışacaktır. Ancak SuperCharge kullanan bir Huawei cihazla uyumlu olmadığı için aynı performansı gösteremez.
USB PD, standardizasyon yoluyla bunu durdurmayı amaçlamakta. Telefonunuza hızlı bir şekilde güç sağlamak için bir USB PD şarj cihazı kullanabilir ve daha sonra aynı cihazı farklı bir markanın telefonuna veya hatta dizüstü bilgisayar gibi daha büyük bir şeye güç sağlamak için kullanabilirsiniz. Bir cihazın ne kadar küçük veya büyük olduğu ya da kimin ürettiği önemli değil. USB PD şarj cihazı ve kablosu ile cihazınız 24W veya 240W olmak üzere optimum hızda şarj olur.
Çift Yönlü Şarj Olanağı
USB PD’den önce çoğu cihaz şarj için bir şarj cihazına veya güç bankasına ihtiyaç duyuyordu. Bu, bir cihazın enerjiyi kabul edebileceği veya verebileceği, ancak her ikisini birden yapamayacağı anlamına geliyor. Ancak USB PD ile cihazlar artık ters şarj özelliğine sahip. Yani farklı şarj cihazı türleriyle uğraşmanıza gerek yok ve USB PD cihazlarınızı benzer donanıma sahip diğer cihazlara bağlayabilirsiniz.
Herkese Hitap Ediyor, Genel Bir Standart
Üreticiler şirket içi hızlı şarj teknolojilerini dayatırken her biri farklı yollar izledi. Şarj cihazı çıkışı yani W (watt) değeri, voltajın (V, volt) akımla (A, amper) çarpımıyla ölçülmekte. Farklı hızlı şarj standartları çıkışı artırmak için çeşitli teknikler kullanıyor. Örnek olarak, Qualcomm daha yüksek çıkışa (dolayısıyla daha yüksek şarj hızlarına) ulaşmak için voltajı artırma yolunu seçiyor. OnePlus, Oppo ve Realme’nin üreticisi BBK Electronics ise daha yüksek amper değerleri kullanmakta.
Her yolun artıları ve eksileri var. Ancak en iyi seçim, her senaryo için en uygun güç kaynağına ulaşmak için akım ve voltajdaki artan adımları birleştirmek. USB özelliklerini tanımlayan grup olan USB Konsorsiyumu da bunu yaptı. Bir, iki, üç veya beş amperde beş, 12 veya 20 voltu destekleyen USB PD 1.0 ile yola başladılar.
USB PD’nin dört farklı sürümü bulunmakta: 1.0, 2.0, 3.0 ve 3.1. 2012’de piyasaya sürülen 1.0 sürümü oldukça basitti. Üreticilere cihazları için kullanabilecekleri beş farklı profil sunuyordu ve bu konuda hiç esneklik yoktu. Temmuz 2012’deki USB PD 1.0 duyurusu sırasında gösterildiği gibi, profiller 100W’a kadar ulaşabiliyordu:
USB 2.0 sahneye çıktığında, üreticilerin kullanabileceği daha fazla profil ve cihazın ihtiyaçlarına uygun değişken akım imkanı sundu. Çoğu cihaz için yeterli olan güç sınırı 100W’ta sınırlı kaldı:
USB PD Güç Aralığı | Sabit Voltaj | Mevcut Aralık | Örnek Cihazlar |
0.5 – 15W | 5V | 0.1 – 3.0A | Akıllı telefonlar ve küçük USB destekli aksesuarlar |
15 – 27W | 9V | 1.67 – 3.0A | Akıllı telefonlar, kameralar ve dronlar |
27 – 45W | 15V | 1.8 – 3.0A | Tabletler, hafif dizüstü bilgisayarlar |
45 – 100W | 20V | 2,25 – 3,0A 3,0 – 5,0A yalnızca nominal kablo ile | Güçlü dizüstü bilgisayarlar ve monitörler |
USB 3.0, 2.0 ile aynı güç profillerini kullanıyor ancak birkaç önemli özellikle birlikte geliyor. Kabloları kullanırken fark edeceğiniz fark, uyumlu oldukları bağlantı noktaları. USB PD 2.0 USB Tip A-C bağlantı noktalarıyla çalışırken, 3.0 yalnızca Tip-C bağlantısını kullanıyor. Bununla birlikte, USB PD 3.0’ın diğer avantajları 2.0’a göre daha üstün veri raporlaması sağladığından daha çok geliştiricilere yönelik. Üreticiler, 3.0 kablolar aracılığıyla pil şarj oranı ve cihaz sıcaklığı gibi ayrıntıları alabiliyorlar.
USB Implementers Forum, 202 yılında USB PD 3.1’i tanıtarak zirve yaptı. USB PD Revizyon 3.1, tam özellikli USB Tip-C kablo ve konnektör üzerinden 240W’a kadar güç sağlayabiliyor.
Bu güncellemeden önce USB PD, 5A değerinde USB Tip-C kabloları ve 20V’a dayalı bir çözüm kullanarak 100W ile sınırlıydı. USB Tip-C standardı da 240W kablo gereksinimlerini tanımlamak için Sürüm 2.1’e güncellendi. Güncellenmiş USB PD protokolü ve güç kaynağı tanımıyla birlikte 100W’ın üzerine çıkıldı, çok daha fazla cihaza destek sağlandı.
Genel bilgilerden sonra küçük bir not düşelim: Bir UB PD 3.1 kablo almak istiyorsanız her şeyden emin olmalısınız. 240W gibi hızları kullanabilmek için hem şarj cihazı hem de elektronik aletin destekli olması gerekiyor.
Örneğin, telefon şarj cihazları hızlı şarj için bile 100W’ın üzerinde bir güç istemeyecektir. Yani koşarak bir USB PD 3.1 kablosu alsanız bile telefonunuz aniden daha hızlı şarj olmayacak. Kablo, telefon hangi şekilde istek gönderirse şarj o kadar hızlı gerçekleşir.
USB PD şarj hızlarını elde etmek için bir şarj cihazına, bir USB-C kablosuna ve standardı destekleyen bir cihaza ihtiyacınız var. Bu nedenle, alışveriş yaparken her şeyin USB PD desteğini iki kez kontrol etmelisiniz.
USB PD’yi destekleyip desteklemediklerini görmek için cihazlarınızın kılavuzlarını ve teknik özelliklerini kontrol edin. Bazıları USB PD’yi desteklese de USB-C standardıyla uyumlu olmayabilir.
Şarj cihazlarınıza gelince, zaten USB PD uyumlu bir şarj cihazınız olabilir. Bir USB hub’ınız varsa ve “PD” şarj bağlantı noktalarının ne işe yaradığını merak ediyorsanız, bunlar USB PD’nin özelliklerine uyan benzersiz bağlantı noktaları. USB PD cihazlarınızı daha hızlı şarj etmek için bu bağlantı noktalarını kullanabilirsiniz.
Güç dağıtımı olmayan standart bir USB-C şarj prizi, cihazlarınızı USB-A özelliklerinde şarj edecektir. Yani geçmişte olduğu gibi prizin başında birkaç saat geçirmeniz gerekebilir. Ayrıca dizüstü bilgisayarları USB-C ile çalıştıramazsınız.
Güç dağıtımını destekleyen USB-C, cihazlarınızı kısa sürede şarj edebilir. Tüm USB-C şarj cihazlarının güç dağıtımı sunmadığını unutmayın, bu nedenle şarj cihazınızın özelliklerini dikkatlice incelediğinizden emin olun.
Biraz önce Quick Charge olan teknolojinin Qualcomm tarafından geliştirildiğini dile getirmiştik. Basit tabirle QC, USB üzerinden sağlanan gücü yönetmek için kullanılan, esas olarak güç kaynağıyla iletişim kurarak ve bir voltaj üzerinde karar kılarak kullanılan tescilli bir pil şarj protokolü.
Bu hızlı şarj teknolojisi, Qualcomm çip üzerinde sistem (SoC) ile çalışan cep telefonları gibi cihazlar ve bazı şarj cihazları tarafından destekleniyor. Yani tüm akıllı telefonlar ve cihazlarla kullanamıyoruz. Söylediğimiz gibi, hem cihaz hem de şarj cihazı QC’yi desteklemeli. Aksi takdirde hızlı şarj gerçekleşmemekte. Bu arada Quick Charge, diğer üreticilerin bazı tescilli hızlı şarj sistemleri tarafından da kullanılmakta.
GÜNDEM
22 saat önceGÜNDEM
1 gün önceGÜNDEM
3 gün önceEKONOMİ
3 gün önceGENEL
4 gün önceGÜNDEM
4 gün önceGÜNDEM
4 gün önceSPOR
5 gün önceGÜNDEM
6 gün önceGÜNDEM
7 gün önceGÜNDEM
7 gün önceGÜNDEM
7 gün önceGÜNDEM
8 gün önceGÜNDEM
9 gün önceGÜNDEM
10 gün önceGÜNDEM
11 gün önceGÜNDEM
12 gün önceGÜNDEM
12 gün önceGÜNDEM
12 gün önceGÜNDEM
13 gün önce