12 Mayıs 2025 Pazartesi
News
Papa Francis’in hayatını kaybetmesinin ardından Vatikan’da katoliklerin yeni lideri seçildi.
ABD’li Robert Prevost, Vatikan’da papalık makamının yeni sahibi oldu.
Prevost, 14. Leo adıyla görevine başladı.
YENİ PAPA’NIN KÖKLERİ KAYSERİ’YE DAYANIYOR İDDİASI
Katolik Kilisesi’nin yeni lideri olarak seçilen Papa 14. Leo’nun büyük dedesi Setrak Parsehyan’ın 1915’li yıllarda Kayseri’nin Develi ilçesinden Arjantin’e göç ettiği iddia edildi.
“DEDELERİNİN BU MAHALLEDE YAŞADIĞI SÖYLENİYOR”
14. Leo’nun aile geçmişiyle Kayserili olduğu iddia edilirken, bu haber Develileri şaşırttı.
Develi ilçesinde eski Ermeni evlerinin bulunduğu Reşadiye Mahallesi Muhtarı Yusuf Çelik, “Bizde Papa’nın Develili olduğunu sosyal medyadan öğrendik ve şaşırdık. Katolik Kilisesinin ruhani lideri 14. Leo’nun dedelerinin bu mahallede yaşadığı söyleniyor. Bizde “hayırlısı olsun” diyoruz” ifadelerini kullandı.
DEVELİ’DE ERMENİ GEÇMİŞİ
20. yüzyılda Develi ve çevresindeki en önemli hadise Ermeni hadisesi ve buna bağlı olarak Haçin olayıdır.
1878 Osmanlı-Rus savaşı sonunda Rusların teşvik ve himayeleri ile kurulan Ermeni cemiyet ve komiteleri Osmanlı Devleti’ni içten yıkmak üzere görevlendirilmişlerdir. Bunların Anadolu’daki merkezlerinden bir tanesi de Develi’dir. Bunun sebebi Develi’nin hem Doğu Anadolu’ya hem de Güney Anadolu’ya yakın bir merkez olmasıdır. Ermeni ihtilal komitelerinden Hınçak ve Taşnak cemiyetleri, ileride Türklerle yapılacak çarpışmalarda kullanmak üzere büyük ihtiyaç duydukları bombaların üretimini Develi’de yapmayı uygun görmüşlerdir.
Birkaç yıllığına Develi Ermenilerinden Amerika’ya bomba tahsiline gönderilen Kevork Elekçıyan, 1913 yılında Everek’e dönmüştür. Everek’te Kevork’un evinde bulunan imalathanede bomba üretimi esnasında Kevork’un yaptığı bir bomba elinde patlamış, bu hadisenin Kayseri’de duyulmasından sonra Ermeni evlerinde arama yapılmış ve birçok bomba ve bomba yapımında kullanılan teçhizat ele geçirilmiştir. Fakat Ermeniler böyle bir aramayı önceden tahmin ettikleri için birçok bombayı evlerinin gizli bölmelerine saklamayı başarmışlardır.
Ermeniler Fransızlarla ortak hareket ediyorlardı. Fransız işgal kuvvetlerinin Develi’nin 20 km. kadar yakınına gelerek Zamantı suyunu sınır olarak ilan etmeleri Atatürk’ün dikkatini çekmişti. M. Kemal Paşa, Kılıç Ali Bey’i bu lüzum üzerine Develi’ye, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyet-i Heyeti Temsilcisi olarak göndermiştir. Develi’ye gelen Kılıç Ali Bey, Erzurum ve Sivas kongrelerinde alınan kararları anlatarak, Mustafa Kemal’in pek yakında bölgeye büyük bir askeri kuvvet yollayacağını bildirmiş, halktan bu harekete destek vermesini istemiştir. Develi Kaymakamı’nın yardımları ile Kılıç Ali Bey halkı Ermenilere karşı teşkilatlandırmaya başlamıştır. Bu arada Ermeniler Haçin’de yedi Develiliyi boğazlarını keserek katletmişlerdir. Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti daha fazla beklemenin oluşturacağı tehlike ve sakıncaları tahmin ederek Kilikya Kuva-i Milliye Kumandanı Doğan Bey’i harekete geçirme kararını almıştır. Gerekli asker ve silah toplandıktan sonra, Haçin’e taarruz emri 6 Nisan 1920 de verildi.
Kayseri İntikam Alayı’nın da bölgeye gelmesi ile Haçın ele geçirildi. Haçın’de sağ kalan Ermeniler, Develi’ye gönderilmişler ve bunların korunmasını bizzat Develi Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti üstlenmiştir. Bu uygulamayla Türk milleti bir kez daha ne kadar aziz bir millet olduğunu ispatlamıştır. Develi’de Ermeniler dışında Rum azınlıklar da yer almaktaydı, fakat onlar Ermenilere karşı Türkleri desteklemişlerdir. Rumlar, 1920’de yapılan nüfus mübadeleleri ile Trakya Türkleriyle değiştirilerek Develi’den ayrılmışlardır. Develi’de bulunan Ermeni azınlık ise Halep, Suriye ve Şam’a gönderilmiştir.
News
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, sanayi, inşaat, ticaret ve hizmet sektörlerini kapsayan toplam ciro endeksi 2025 yılı Mart ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %33,4 oranında artış kaydetti.
Alt sektörlere bakıldığında;
Sanayi sektörü ciro endeksi yıllık bazda %25,1,
İnşaat sektörü %26,3,
Ticaret sektörü %37,8
Hizmet sektörü ise %35,9 oranında yükseldi.
Toplam ciro yıllık değişim oranı(%), Mart 2025
Aylık Artış %4,2 Oldu
Mart ayında bir önceki aya göre toplam ciro endeksi %4,2 oranında artarken, sektörler bazında farklı eğilimler dikkat çekti.
Sanayi sektörü aylık bazda %5,5’lik artış gösterdi.
Ticaret sektörü %5,8 artarak en yüksek artışı kaydeden sektör oldu.
Hizmet sektöründeki ciro %0,5 yükseldi.
İnşaat sektörü ise aylık bazda %4,6 gerileyerek dikkat çekti.
Ticaret ve Hizmet Sürüklüyor
Yıllık bazda en güçlü büyüme, iç ve dış ticaretteki canlılığın etkisiyle ticaret sektöründe gerçekleşirken, hizmet sektöründeki büyüme de istikrarlı görünümünü sürdürdü. İnşaat sektörü ise aylık bazda daralma yaşasa da yıllık bazda güçlü artışını korudu.
Toplam ciro aylık değişim oranı(%), Mart 2025
News
İstanbul’da, konuşan bir yurttaş, “Herkesin Anneler Günü’nü kutlarız. Anne adaylarının da ebediyete intikal etmiş olan annelerin de Anneler Günü’nü kutlarız. Tabii bu tek bir günle sınırlı bir şey değil ama bir anı gibi böyle. Herkesin Anneler Günü kutlu olsun” dedi.
“ÇİÇEK FİYATLARI FAZLA”
Sena Özel, annesi için hediye seçmenin zorluklarına değinerek, “Daha hediye almadım ama istediği bir ip var, onu alacağım akşam. Böyle yuvarlak yuvarlak, birleştiğinde bir modeli oluyormuş. Çiçek almayı düşünüyorum ama fiyatlar biraz fazla. Saksıda almak istiyorum ama onun fiyatı çok daha fazla. Normal gülü 800 liraya yakın fiyata aldık” ifadelerini kullandı.
Gizem Çınar, internet üzerinden annesine hediye yolladığını söylerken, vefat eden annesini hatırlayarak duygulanan Esra Aydın da “Bir tane oğlum var. Hiç unutmaz hediye almayı. Hediye almak değil de anılmak, sayılmak iyi hissettiriyor. Hele annesini kaybetmiş olursa insan daha farklı olur” şeklinde konuştu.
“ÇOCUKLARIM ÖPTÜLER, KOKLADILAR”
Annelik duygusunu paylaşan bir başka yurttaş da, “Anne olmak güzel bir şey. Çocuklarım öptüler, kokladılar, çiçek aldılar, ayakkabı aldılar” diye konuştu.
Salih Kocaman, “Çiçek aldım, kutlamaya gidiyorum. Daha önceden hediyesini almıştım. Kendisi ev hanımı olduğu için güzel bir tencere seti aldım. Hediye ettim, çok mutlu oldu” dedi.
News
17 Nisan’da ilk kez Sözcü’nün duyurduğu haberin ardından Gelir İdaresi Başkanlığı, yüz binlerce ‘usulsüz satış’ şüphesi taşıyan işlem için alıcı ve satıcıların adreslerine tebligat gönderme işlemlerine hız verdi.
DÜŞÜK SATIŞ BEDELİ GÖSTERENLER RADARDA
Bakanlık tarafından kullanılan yapay zeka destekli sistemler aracılığıyla, geçmiş 5 yıla yönelik yapılan taramalarda yüz binlerce şüpheli gayrimenkul satışı tespit edildi.
Söz konusu satışlarda, taşınmazın gerçek bedeli yerine bölge sınırlarında yer alan belediyenin belirlediği rayiç bedel kadar değer gösteren alıcı ve satıcılar Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından ayrı ayrı ifadeye davet edilirken, satış süreci için izahat vermeyenlere yüklü miktarda para cezası uygulanacağı belirtildi.
DAİREYİ ALAN DA SATAN DA SORUMLU
Yasal düzenlemelere göre gayrimenkul satışlarında gerçek bedelin yüzde 4’ü tapu harcı olarak alınmakta. Mevzuata göre söz konusu tutar, alıcı ve satıcı arasında eşit şekilde dağıtılmış durumda. Buna karşın fiili uygulamada çoğu zaman satıcı, yüzde 4’lük bedelin tamamını karşılamakta. Yürürlükte olan uygulama bu şekilde olsa da, alıcı ve satıcı taraflar sık sık kendi aralarında yaptıkları sözlü anlaşma ile tapu satış bedelini düşük beyan etme yoluna başvuruyor. Satışa konu işlem için alınan randevunun ardından ilçe tapu müdürlükleri, alıcı ve satıcıyı telefon ile arayarak satılacak gayrimenkul için ödenecek beyanı sorgulamakta.
FAİZİYLE BİRLİKTE GERİ ÖDENECEK
Taraflar burada gerçek bedel yerine önceden anlaştıkları ve rayiç bedelin üzerinde kalan tutarı beyan etmekte. Bu yolla ödenecek tapu harcı düşürülürken, devletin alacağı vergi miktarında da düşüş sağlanıyor. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in talimatları ile geçtiğimiz aylarda satış işlemlerini incelemek üzere yeni ekipler görevlendirilirken, yapay zeka destekli taramalar ile son yıllarda yapılan milyonlarca satış işlemi tek tek incelendi. Evlere gönderilen tebligatlar ile satışa konu işlem için taraflar izahat vermeye davet edilirken, ifade işlemlerinin ardından Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından usulsüzlük şüphesinin sabit görülmesi halinde alıcı ve satıcı, tapu satış işleminde eksik beyan ettiği miktarı faiziyle birlikte geri ödemek zorunda kalacak.
News
Emtia piyasasında geçen ay ABD’nin tarifelerine ilişkin belirsizliklerle satış baskısı hakim olurken rekor tazeleyen altın pozitif ayrışan az sayıda ürün arasında yer aldı.
ABD Başkanı Donald Trump’ın açıkladığı tarifeler konusunda değişik beyanlarda bulunması, emtia piyasasında risk iştahını azaltan önemli faktörler arasında yer aldı.
ABD’nin tarifelerine ilişkin belirsizlikler emtia piyasasında satış baskısına neden olurken ticaret savaşının kızışabileceğine dair endişeler, bu satış baskısının daha fazla derinleşebileceğine dair riskleri öne çıkardı.
ABD Başkanı Donald Trump, 2 Nisan’da, aralarında Çin’in de olduğu ticaret ortaklarına “karşılıklı tarifeler” kapsamında ek gümrük vergileri açıklamıştı.
Çin’in karşılık vermesiyle iki ülke arasında başlayan tarife restleşmesi sonunda ABD, Çin’e uyguladığı gümrük tarifesini yüzde 145’e kadar çıkarmış, Çin de ABD’ye yüzde 125 gümrük tarifesi getirmişti.
Analistler, Trump’ın, Çin hariç diğer ticaret ortakları için ek tarifeleri 90 gün süreyle durdurduğunu duyurmasına karşın diğer büyük ithalat vergilerinin önemli hasara yol açtığını ve ABD ekonomisinin bu sonuçlardan kolayca kurtulmasının mümkün olmayabileceğini kaydetti.
Özellikle tarifelerden etkilenen ekonomilerin misilleme açıklamaları küresel büyümenin zayıflaması riskleri önemli ölçüde arttı
Ticaret görüşmelerinde kayda değer bir ilerleme olmaması da emtia piyasasını olumsuz etkiledi.
Beyaz Saray yönetiminin ticaret tarifeleri ABD’de küresel ekonomik yavaşlamayı tetikleyebilecek bir stagflasyon ortamı olasılığını da artırdı.
ABD Başkanı Donald Trump’ın göreve gelmesiyle birlikte uyguladığı politikalardan kaynaklı küresel ekonomik aktiviteye yönelik endişeler, jeopolitik riskler ve ABD Merkez Bankasının (Fed) politikalarına ilişkin belirsizlikler emtia piyasasında sert dalgalanmalara neden oldu.
Değerli metallerde altın pozitif ayrıştı
Geçen ay ons bazında fiyatlar altında yüzde 5,3 artarken; gümüş yüzde 4,3, paladyum yüzde 4,4, platin yüzde 2,9 azaldı.
Altının ons fiyatı 3 bin 499,99 dolarla rekor seviyeyi test etti.
Altın/gümüş rasyosu da geçen ay 107,2 ile 5 yılın en yüksek seviyesini test etti.
Yatırımcıların Trump’ın karşılıklı tarifelerinin küresel ekonomi üzerindeki etkisinden giderek daha fazla endişe duymasıyla güvenli liman altına talepleri devam etti.
Analistler, ticaret savaşlarının ekonomik gerilemeye yol açabileceği endişeleri arasında yatırımcıların altın talebinin sürdüğünü söyledi.
Öte yandan yatırımcılar altın destekli borsa yatırım fonlarına da yönelmeye devam ediyor.
Trump’ın karşılıklı tarifelere 90 günlük ara vereceğini duyurmasına rağmen riskler ve belirsizliklerin öne çıkması ve tahvil faizlerindeki gerileme de altın talebini destekledi.
Altının, ayrıca stratejik bir varlık olarak jeopolitik risklerden dolayı yükselişini sürdürmesi bekleniyor.
Stagflasyon endişeleri ve merkez bankalarının güçlü alımları altın talebini yüksek tutması öngörülüyor.
Merkez bankalarının son aylarda rezervlerini artırdığını söyleyen analistler, döviz piyasalarındaki oynaklık ve özellikle gelişmekte olan piyasalarda yatırımcıların kayıplardan korunmak için altına yöneldiğini vurguladı.
Rekor fiyatlara rağmen Çin’den fiziki altın talebinin güçlü seyretmesi de dikkati çekiyor.
Küresel ekonomik aktiviteye yönelik endişelerin artması gümüş fiyatlarının düşmesine neden olurken, küresel çapta kötü gelen imalat sanayi Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) verileri azalan gümüş talebini ortaya koydu.
Endüstriyel talep ve makroekonomik belirsizlikler gümüşle beraber paladyum ve platin piyasa görünümünü de etkiledi. Bu üç ürünün endüstriyel alanda daha fazla kullanıldığı göz önüne alındığında, büyümeyle ilgili artan endişeler gümüş, altın ve paladyumun talep beklentilerini olumsuz etkiliyor.
Öte yandan paladyum otomotiv sektöründe yoğun bir şekilde kullanılmasından dolayı paladyum talebi daha da kırılgan görünüme sahip.
Baz metaller sert düştü
Baz metallerde geçen ay sert düşüşler görüldü.
Baz metallere bakıldığında ise tezgah üstü piyasada libre bazında fiyatlar bakırda yüzde 9,2, kurşunda yüzde 2,9, nikelde yüzde 3,5, alüminyumda yüzde 5,5, çinkoda yüzde 9,5 azaldı.
ABD’nin gümrük vergilerinin baz metallere olan talebi zayıflatacağı yönünde endişeler var. Küresel ekonomik büyümeye ve buna bağlı olarak emtia talebine yönelik riskler de metal fiyatlarını düşürüyor.
Zayıf küresel büyüme endişeleri de bakır fiyatlarını olumsuz etkilerken dünyanın en büyük bakır üreticisi Şili’nin, 2025 yılı için resmi fiyat tahminini düşüreceğine dair haberler de fiyatların düşmesine neden oldu.
Şili’nin bakır üretiminde artış olması da fiyatları aşağı yönlü etkiledi.
ABD’deki bakır stoklarının artması, dünyanın en büyük metal tüketicisi Çin’den gelen zayıf verilerle, ülkede fabrika faaliyetinin yavaşlaması bakır fiyatlarını olumsuz etkileyen önemli unsurlar olarak öne çıktı.
Uluslararası Bakır Çalışma Grubu da bakır talebi tahminlerini düşürdü.
Enerji tarafına bakıldığında ise nisan ayını yüzde 18,1 azalarak mart ayından bu yana en hızlı aylık düşüşü kaydeden Brent petrolün varil fiyatı nisan ayında 58,2 dolarla Şubat 2021’den bu yana en düşük seviyeyi gördü.
New York Ticaret Borsası’nda işlem gören doğal gazın İngiliz Termal Birimi (MMBtu) cinsinden fiyatı ise yüzde 19,3 düşüşle tamamladı.
Enerji grubu zayıf talep endişeleri nedeniyle baskı altında kalmaya devam ediyor. Arz artışına ilişkin riskler de enerji piyasalarını etkiliyor.
ABD’nin gümrük vergileri ve azalan jeopolitik riskler de Brent petrol fiyatlarının düşmesine neden oldu. Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) ayrıca 2026’da tüketim büyümesinin daha da yavaş olmasını bekliyor.
Küresel ticaret savaşının yakıt talebini azaltacağı endişesi ve piyasada arz fazlası olabileceği korkusu petrol fiyatlarını aşağı çekiyor.
Çin’de başta olmak üzere Asya’daki talebin azalacağına yönelik riskler doğal gaz fiyatlarını olumsuz etkiledi.
Rekor seviyeye yakın üretim, ılıman bahar havası nedeniyle ısıtma talebinin gerilemesi de doğal gaz fiyatlarının düşmesine neden oldu.
Tarım grubunda yön arayışı görüldü
Chicago Ticaret Borsası’nda kile başına fiyatlar, buğdayda yüzde 1,2 pirinçte yüzde 4,6 azalırken, mısırda yüzde 4, soya fasulyesinde yüzde 2,9 arttı.
ABD’de faaliyet gösteren emtia borsası Intercontinental Exchange’de libre bazında fiyatlar, kahvede yüzde 5,5 artış kaydederken, şekerde yüzde 8,5, pamukta yüzde 1,2 azaldı. Kakaonun ton başına fiyatı ise yüzde 12,5 yükseldi.
Buğday fiyatları, ABD’deki yağışların etkisiyle geriledi. Dünya pirinç üretim tahminlerinin artış göstermesi de pirinç fiyatlarında değer kaybına neden oldu.
Mısır fiyatlarındaki artışta ise ABD’de mısır ihracatçılarına gelen yüksek talep ve ülkede mısır arzı tahminlerindeki düşüş etkili oldu. ABD Tarım Bakanlığı da mısır stok tahminlerini düşürdü.
ABD ve Çin’in arasındaki ticaret savaşından dolayı Brezilya’da üretilen soya fasulyesine Çin’den yoğun talep göstermesiyle soya fasulyesi fiyatları arttı.
Brezilya’daki kurak hava koşullarından dolayı devam eden üretime yönelik endişeler kahve fiyatlarının yükselmesine neden oldu.
Doların Brezilya reali karşısında değer kazanması da kahve fiyatları için destekleyici oldu. Analistler, Brezilya realinin değer kazanmasından dolayı kahve ihracatçılarının kahve ihraç etmekten kaçındığını ve bunun da arz endişelerine neden olduğunu belirtti.
Fildişi Sahili’nde hasadın yetersiz olması kakao fiyatlarının yükselmesine neden oldu.
Üretim tahminlerinin yüksek olması şeker fiyatlarında sert düşüşe yol açtı. Brezilya, şeker üretiminin 2025/26 sezonunda rekor seviyeye ulaşmasının beklendiğini belirtti.
British Sugar’ın ana şirketi Associated British Foods, düşük Avrupa fiyatlarının yol açtığı şeker bölümündeki zarar nedeniyle ilk yarı karının düştüğünü bildirdi.
Küresel büyümeye yönelik artan endişeler ve talebin azalacağı endişeleri de pamuk fiyatlarında azalışla neden oldu.
Saxo Capital Emtia Strateji Başkanı Ole Hansen yaptığı değerlendirmede, gümüşün altının yenilenen yükselişine ayak uydurmakta zorlandığını ve altın/gümüş rasyosunun 100 seviyesinin üzerinde sabitlendiğini belirtti.
“Altın, merkez bankaları ve Asyalı yatırımcılardan güçlü bir talep görürken gümüş yarı endüstriyel yapısı nedeniyle zarar gördü bu nedenle şu anda altın talebini destekleyen ekonomik rüzgarlara karşı gümüş bir portföy koruması olarak daha az uygun durumda bulunuyor.” değerlendirmelerinde bulunan Hansen, gümüşteki bu olumsuz durumun nedenlerinin bir tanesinin de Çin’deki güneş enerjisi üretimindeki yavaşlama olduğunu söyledi.
